INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Franciszek Pudlarz  

 
 
Biogram został opublikowany w 1986 r. w XXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pudlarz Franciszek, pseud. Jasny (1883–1943), majster tkacki, działacz socjalistyczny, poseł na Sejm. Ur. 14 XI w Łodzi, był synem Michała i Marianny z Kauków, obojga zatrudnionych jako tkacze.

W dwunastym roku życia zaczął P. pracować w fabryce K. Scheiblera: po ukończeniu szkoły fabrycznej i odbyciu praktyki doszedł do stanowiska majstra. W fabryce zetknął się z Aleksym Rżewskim i razem z nim w r. 1902 wstąpił do fabrycznego Koła Tow. Oświaty Narodowej, organizacji powołanej przez Ligę Narodową. Rozpowszechniał pisma Ligi – „Polaka” i „Ojczyznę”. Jednocześnie kształcił się poprzez lekturę dzieł wieszczów narodowych, książek Żeromskiego i Sienkiewicza oraz literatury społeczno-politycznej. Po dwóch latach zerwał z Kołem i przeszedł do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS).

Od początku wydarzeń rewolucyjnych 1905 r. P. brał w nich żywy udział. Jako członek Komitetu w dzielnicy «Górna» kierował kolportażem druków, był delegatem fabrycznym u Scheiblera. Na skutek denuncjacji przez administrację fabryki aresztowano go w r. 1906 i dwa miesiące więziono w Łodzi. Ponownie aresztowany w r. 1907, po sześciu miesiącach śledztwa został administracyjnie skazany na opuszczenie granic Rosji. Wyjechał do Galicji i pracował w swoim zawodzie w Krakowie, Bielsku, krótko w Saksonii, potem we Lwowie. W r. 1911 wrócił do Łodzi, ponownie został zatrudniony u Scheiblera na stanowisku majstra. Przez Antoniego Szczerkowskiego nawiązał kontakty z PPS-Lewicą. Za działalność w tej partii aresztowano go 15 VIII 1913 i uwięziono w Łodzi.

Po wybuchu wojny zwolniony 14 VIII 1914, P. wznowił działalność partyjną. W latach okupacji niemieckiej wysunął się do rzędu kierowniczych działaczy PPS-Lewicy i związanych z tą partią organizacji zawodowych i spółdzielczych w Łodzi. Pod koniec 1915 r. na tzw. Konferencji Piotrkowskiej został wybrany do Łódzkiego Okręgowego Komitetu Robotniczego (OKR) PPS-Lewicy, we wrześniu n. r. do Zarządu Związku Zawodowego Robotników i Robotnic Przemysłu Włóknistego, a w maju 1917 do Zarządu Kooperatywy «Związkowiec». Wysunięty w r. 1916 przez Komitet Wyborczy PPS-Lewicy jako kandydat w wyborach do Rady Miejskiej, w wystąpieniach wyborczych propagował hasło «usamodzielnienia kraju, przez które rozumiał dążenie do tego, by kraj był zupełnie niezależny». Będąc już od roku 1917 zwolennikiem kierunku niepodległościowego, w maju 1918 przyłączył się do uformowanej w PPS-Lewicy pod wodzą A. Szczerkowskiego grupy opozycyjnej. Grupa ta, po usunięciu z partii, utworzyła samodzielną organizację pod nazwą Opozycja Robotnicza PPS-Lewicy. Przy udziale P-a doszło we wrześniu t. r. do opanowania przez tę grupę Robotniczego Stowarzyszenia Spożywczego «Proletariat», powstałego kilka miesięcy wcześniej z połączenia «Związkowca» i Spółdzielni «Metalowiec»; P. wszedł wówczas do jego Zarządu. Z ramienia Opozycji wybrano go 13 XI do tymczasowego prezydium Rady Robotniczej m. Łodzi, działającej od 15 t. m. równolegle z lewicową Radą Delegatów Robotniczych. Od 1 XII był członkiem zjednoczonej Łódzkiej Rady Robotniczej (ŁRR). Po przystąpieniu w grudniu razem z całą Opozycją do PPS, już jako przedstawiciel tej partii został 11 II 1919 wybrany do Komitetu Wykonawczego ŁRR. Powołany w grudniu t. r. do Łódzkiego OKR PPS, pozostawał jego członkiem do 14 I 1923, od kwietnia 1919 kierował jako przewodniczący Komitetem Dzielnicowym «Górna»; w l. 1920–1 podpisywał jako redaktor odpowiedzialny lokalny organ partyjny – „Dziennik Robotniczy”. Reprezentował organizację łódzką na XVI Kongresie PPS (26–27 IV 1919 w Krakowie). W pierwszych wyborach samorządowych w lutym 1919 z listy nr 1: PPS uzyskał mandat do Rady Miejskiej w Łodzi. Wysunięty na trzecim miejscu listy PPS w okręgu łódzkim (nr 12) w wyborach do Sejmu Ustawodawczego, został zastępcą posła i w n. r. uzyskał mandat poselski po poległym na froncie Aleksandrze Napiórkowskim. Wstąpił do Klubu Związku Polskich Posłów Socjalistycznych, pracował w sejmowych komisjach: Aprowizacyjnej i Odbudowy Kraju jako zastępca członka.

P. był delegatem Oddziału Łódzkiego na ogólnokrajowy Zjazd Związku Zawodowego Robotników i Robotnic Przemysłu Włókienniczego (23–24 XI 1919 w Łodzi), który powołał go do Zarządu Głównego: w r. 1920 objął w nim funkcję zastępcy skarbnika. W czasie wojny polsko-radzieckiej wszedł w sierpniu 1920 do Robotniczego Komitetu Walki z Najazdem utworzonego w Łodzi na wezwanie Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS i brał udział w werbunku do oddziałów bojowo-partyzanckich. Podczas III powstania śląskiego w r. 1921 na polecenie PPS działał razem z A. Rżewskim na Górnym Śląsku. W wyborach sejmowych 1922 r. Rada Naczelna PPS wysunęła jego kandydaturę w okręgu nr 15 (konińsko-słupeckim). W Sejmie RP I kadencji zasiadał w Komisji Opieki Społecznej i Inwalidzkiej. Wraz z senatorem Stefanem Kopcińskim i pozostałymi posłami należał w kierownictwie łódzkiej organizacji PPS do grupy, która podczas akcji strajkowych włókniarzy latem 1923 w Łodzi usiłowała zahamować dalszy rozwój walk klasowych.

Wkrótce P. skompromitował się «awanturami pijackimi i nieróbstwem» wskutek czego okręgowe kierownictwo PPS pominęło jego osobę przy zestawieniu listy kandydatów do Sejmu w r. 1928. W odpowiedzi P. zdradził swą partię i w roli reprezentanta «proletariatu Łodzi» wziął w listopadzie 1928 udział w Zjeździe organizacyjnym rozłamowej PPS, dawnej Frakcji Rewolucyjnej. Kiedy zawiodły go nadzieje na odzyskanie tą drogą mandatu poselskiego wycofał się z życia politycznego i poprzestał na posadzie urzędnika-kontrolera Wydziału Opieki Społecznej Magistratu m. Łodzi. W wyniku zabiegów Rżewskiego i przyjaciół politycznych z PPS dawnej Frakcji Rewolucyjnej przyznano mu w r. 1937 Krzyż Niepodległości. Zmarł 3 VII 1943 w Łodzi.

Żonaty od r. 1911 z Leontyną Leśniewską, P. dzieci nie miał.

 

Fot. w CAW, Akta Krzyża Niepodległości t. 261; – Mościcki – Dzwonkowski, Parlament RP 1919–27, (fot.); Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 180 (fot.), 181, 465; Rzepecki, Sejm 1919, s. 125; – Karwacki W. L., Łódzka organizacja PPS-Lewicy 1906–1918, Ł. 1964; tenże, Walka o władzę w Łodzi 1918–1919, Ł. 1962 s. 63, 86; Martynowski S., Łódź w ogniu, Ł. 1931 s. 14; Mroczka L., Łódzka organizacja Polskiej Partii Socjalistycznej w latach 1918–1926, Ł. 1971; Szczerkowski A., Z dziejów opozycji niepodległościowej w PPS Lewicy, w: Księga pamiątkowa PPS, W. 1923 s. 217; Trzciński W., Z minionych dni Polski podziemnej 1905–1918, W. 1937 s. 26, 80; – Kalendarz Robotniczy na r. 1918 (nakład „Głosu Robotn.”), W. 1918 s. 235; Kalendarz Robotniczy PPS na r. 1921, W. 1921 s. 146; Rady Delegatów Robotniczych w Polsce, W. 1965 II; – „Głos Robotn.” 1916 nr 2 s. 4, nr 19 s. 1, 1917 nr 34 s. 3; „Jedność Robotn.” 1918 nr 37 s. 4; „Łodzianin” 1928 nr 46 s. 2; „Nasza Tryb.” 1917 nr 3 s. 7; „Robotnik” 1918 nr 297 s. 3; – AGAD: Prokurator WIS 8026 k. 22, 34, 52, 72, 91, 103; Centr. Arch. KC PZPR: teczka osobowa E. Ajnenkiela nr 11120 pdt. 2 k. 9; Urząd Stanu Cywilnego Ł.-Śródmieście: Akt zgonu F. P-a.

Alicja Pacholczykowa

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Laskowski

1928-02-10 - 2014-12-08
operator filmowy
 

Leon Chwistek

1884-06-13 - 1944-08-20
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Zygmunt Jastrzębski

1875-10-22 - 1925-03-13
minister skarbu
 

Franciszek Pepliński

1878-11-10 - 1958-10-20
rolnik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.